Khóa học Python từ Cơ bản đến Nâng cao

Bài 9.2 - Ôn tập vòng lặp Python

Vòng lặp là một trong những khối kiến thức cơ bản và quan trọng nhất trong lập trình. Python hỗ trợ hai kiểu vòng lặp chính: for và while, cùng với các câu lệnh điều khiển như break, continue.

Trong bài này, chúng ta sẽ cùng ôn lại lý thuyết và thực hành với nhiều ví dụ trực quan.

1. Vòng lặp for

Cú pháp cơ bản:

for biến in iterable:
    # khối lệnh lặp

Ví dụ 1: Duyệt qua một danh sách

fruits = ["apple", "banana", "cherry"]
for fruit in fruits:
    print("Tôi thích", fruit)

Vòng lặp for trong Python có thể dùng để duyệt list, tuple, string, range, v.v.

Ví dụ 2: Duyệt qua dãy số với range()

for i in range(1, 6):
    print(i)

Giải thích:

• range(1, 6) tạo ra dãy số: 1, 2, 3, 4, 5
• Đây là cách phổ biến để lặp theo số đếm.

2. Vòng lặp while

Cú pháp:

while điều_kiện:
    # khối lệnh lặp

Ví dụ 3: Đếm ngược từ 5 về 1

n = 5
while n > 0:
    print(n)
    n -= 1

Giải thích:

• Vòng lặp tiếp tục chạy khi điều kiện n > 0 còn đúng.
• Cần cập nhật n -= 1 để tránh vòng lặp vô hạn.

3. Sử dụng break và continue

break: Thoát khỏi vòng lặp ngay lập tức.

for i in range(1, 10):
    if i == 5:
        break
    print(i)

In ra các số từ 1 đến 4, dừng khi gặp i == 5.

continue: Bỏ qua vòng lặp hiện tại, tiếp tục vòng sau.

for i in range(1, 6):
    if i == 3:
        continue
    print(i)

Kết quả: 1, 2, 4, 5 (bỏ qua 3)

4. Lồng vòng lặp (nested loop)

Ví dụ 4: In bảng cửu chương

for i in range(1, 4):
    for j in range(1, 4):
        print(f"{i} x {j} = {i*j}")
    print("---")

Vòng lặp lồng nhau rất hữu ích khi xử lý ma trận, tổ hợp, bảng dữ liệu.

5. Một số ví dụ thực hành

Bài tập 1: Tính tổng từ 1 đến n

n = 10
total = 0
for i in range(1, n+1):
    total += i
print("Tổng từ 1 đến", n, "là:", total)

Bài tập 2: Đếm số chẵn trong danh sách

numbers = [1, 2, 3, 4, 5, 6]
count = 0
for num in numbers:
    if num % 2 == 0:
        count += 1
print("Số chẵn:", count)

Bài tập 3: In tam giác số

n = 5
for i in range(1, n+1):
    for j in range(1, i+1):
        print(j, end=" ")
    print()

Kết quả:

1
1 2
1 2 3
1 2 3 4
1 2 3 4 5

Tổng kết

• Vòng lặp giúp bạn lặp lại thao tác, xử lý dữ liệu hàng loạt một cách hiệu quả.
• Biết sử dụng for, while, break, continue giúp bạn linh hoạt hơn trong giải thuật.
• Luyện tập nhiều bài tập nhỏ sẽ giúp bạn rèn tư duy lặp lại và tối ưu hóa tốt hơn.